حجاب، پوشش و مسائل مربوط به آن

سئوال: با سلام و ادب می دانیم که حجاب واجب است . آیا اجبار هم هست ؟یعنی اگر بانویی حجاب را رعایت نکرد باید مورد ضرب و شتم قرار گیرد؟ آیا در حکومت حضرت علی(ع) هم اجبار بوده ؟

سئوال: با سلام بنده سوالی داشتم در مورد حجاب برای همسرم. همسر بنده استدلال می کنند که حجاب وسیله ای است برای جلوگیری از تحریک شدن نامحرم و عدم جلب توجه آنها. بعد میگویند که در کشوری مثل ژاپن اگر من روسری نداشته باشم، چون همه به همین شکل هستند هیچ مردی تحریک نمی شود و بلکه در صورت داشتن روسری من جلب توجه بیشتری می کنم. در اضافه اشاره می کنند به فتوای امام در مورد حجاب زنان ترکمن که ظاهراً چون حجاب عرف ترکمن مقداری از مو بیرون هست و این عرف جامعه ترکمن هست، حجاب این زنان به همین صورت ایرادی ندارد و از این استفاده می کنند و می گویند چون در حجاب عرف ژاپن روسری نیست در ژاپن می شود روسری نداشت اما در ایران چون عرف چیز دیگریست باید حجاب را در حد عرف ایران رعایت کرد متاسفانه همسر بنده با این دلیل که مراجع تقلید از شرایط زندگی در خارج چیز زیادی نمی دانند نظرات اشان را در مورد مسائل خارج از کشور بدون دلیل نمی پذیرند فلذا مستدعی هستم نظر معظم له را در این باب با ذکر دلایل منطقی و اسلامی طوری که من بتوانم همسرم را قانع کنم اعلام بفرمایید.

سئوال: با عرض سلام و تحیت خدمت مرجع عالیقدر حضرت آیت الله بیات زنجانی؛ در خصوص وجوب رعایت پوشش موی سر سوالاتی دارم که از شما استدعا داشتم که اگر ممکن است نظرتان را در این مورد اعلام فرمایید اول: در مورد مساله پوشش موی سر با استدلالی مواجه شدم که اشکال محکمی بر آن نمیتوانم وارد کنم. و استدلال از این قرار است: میخواهم ثابت کنم که در قران صراحتی در الزام پوشش سر انجام نشده و همچنین اینکه نوع پوشش در زمان پیامبر(ص) هم در اثر شرایط خاص زمانی تغییر و تحول داشته چه در جهت سخت گرفتن و چه آسان گرفتن: میدانیم که بین دو آیه حجاب موجود در قران کریم، ابتدا آیه ۵۹ سوره احزاب نازل شده که زنان را به سفت پوشیدن جلباب ( که جامه ای بزرگ است که سر و بدن را میپپشاند) تشویق شده اند و بعد از آن آیه ۳۱ سوره نور نازل شده که در آن که زنان را به پوشاندن گردن و سینه خود با خمار (روسری کوچک) امر شده اند. مساله این است که چرا بار اول سفت پوشیدن جلباب توصیه میشود و بار دوم پوشاندن سینه و گردن با خمار؟ پس سوالی که پیش می آید این است که آیا پیش از نزول آیه سوره احزاب زنان هر دو (جلباب و خمار) را میپوشیده اند؟ یا جلباب همان خمار است؟ یا در طول مدتی پوشش رایج زنان از جلباب به خمار تغییر کرده؟ اون طوری که من از خواندن کتاب مساله حجاب آقای مطهری و تفاسیر دریافت کرده ام، این طور میفهمم که زنان همیشه خمار بر سر داشته اند. (ظاهرا در عرب مردان هم همیشه چیزی روی سر داشته اند و این شاید از باب کم کردن اثر گرما بوده و یا شاید از سر عادت و عرف پوششی که از ادیان گذشته بوده مانده بوده) به هر حال آن خمار جنبه پوششی و عفافی نداشته یا اگر داشته قابل ملاحظه نبوده. اما پس از اینکه مساله آزار زنان مسلمان به بهانه اشتباه گرفتن آنان با کنیزان پیش می آید و همچنین کلا مساله آزار مومنین توسط منافقین اتفاق میافتد، آیات سوره احزاب نازل میشود و در کنار تهدید منافقین و آزاردهنگان، زنان به پوشیدن جلباب توصیه میشوند که ممتاز از کنیزان و زنان غیر مسلمان نشان داده شوند. از گفته های آقای مطهری برداشت میکنم که جلباب به صورت معمول در آن زمان پوشیده نمیشده چرا که ایشان توضیح داده اند که یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ بنا به مورد، معنای پوشیدن را میرساند و نه به خود نزدیک کردن. پس این نشان میدهد که قبلا نمیپوشیده اند و برای ممتاز شدن امر شده اند به پوشش جلباب که روسری ای بزرگتر از خمار بوده. اما مشکل آزار زنان مسلمان و مسلمانان طبق تفسیر مجمع البیان برطرف میشود. و عذاب منافقین انجام نمیشود. میتوانیم نتیجه بگیریم که جلباب هم کنار گذاشته میشود ولی خمار روی سر زنان هست. این را از آن رو میگویم که در آیه ۳۱ سوره نور که بعدا نازل میشود آمده است که زنان خمار را طوری بپوشند که سینه و گردنشان پوشیده شود. اولا اگر هنوز پوشش جلباب در کار بود باید گفته میشد که جلباب را بهتر بپوشند چون کارکرد اصلی خمار چیز دیگری غیر از پوشش بوده. ثانیا از شان نزول آیات سوره نور برداشت میکنم که در زمان نزول آن آیات زنان جلباب نمیپوشیده اند چرا که شان نزول این است که گفته اند که مردی حواسپرت زنی میشود که خمار را پشت گردنش انداخته و هیچ عنوان نشده که جلبابی در کار بوده. و ثالثا اینکه اگر زنان هم جلباب میپوشیده اند و هم خمار دیگر قاعدتا باید به فلسفه پوشش و عفاف اعتقاد میداشته اند و نباید سینه و گردن خود را باز میگذاشته اند. و این بعید به نظر میرسد که در زمانیکه حجاب به عنوان یک اجبار از سوی جامعه به زنان زور نمیشده، زنان با جلباب و خمار باز همچنان سینه و گردن خود را باز میگذاشته اند. میتوانیم اینطور نتیجه بگیریم که که پوشیدن جلباب به علت یک رویداد اجتماعی که آزار زنان بوده، به زنان امر شده و پس از برطرف شدن ان مشکل، کنار گذاشته شده. و در تمام این آیات هیچ جایی تصریح نشده که زنان ملزم به پوشش سر و موی خود هستند. حتی اگر هم بگیم که حرف آقای مطهری درست نیست و زنان جلباب و خمار رو از اول با هم میپوشیده اند و خداوند در قران فرموده که جلباب رو سفت و سخت تر بپوشند و تاکید بر چگونگی پوشیدن جلباب بوده، میشود این برداشت رو کرد که خوب جلباب را بد میپوشیده اند و مثل کنیزان میپوشیده اند. پس باید خودشان را درست تر حفظ میکرده اند که به عفاف شناخته بشوند. اما بعد که آزار زنان برطرف میشود جلباب ها دوباره باز و رها پوشیده میشود و گردنها و سینه ها باز میماند برای همین در آیات سوره نور میآید که زنان بیشتر رعایت اینها را بکنند. اما باز اشکال این نکته آن است که طبق شان نزول آیه ۳۱ سوره نور زنان در آن زمان جلباب نمیپوشیده اند پس این فرض درست نیست. اما نکته ای که میماند این است که میشود گفت که قران پوشش سر را واضح دیده و خداوند لازم ندیده که به آن تصریح کند چون خمار پوشش رایج بوده. پس اگه این خمار ها بر سر نبود، قران تصریح پوشیده شدن موی سر رو هم حتما میکرد. اما آیا قران واقعا چه قدر از منع کردن انسانها به کارهای بد خیلی واضح (مثل دروغ و غیبت و تهمت و تمسخر) یا تشویق به کارهای خوب خیلی واضح (احترام به پدر و مادر) صرفنظر کرده. با این تفاسیر اگر از بررسی صحت و سقم احادیث و روایات مربود به حجاب صرفنظر کنیم، و تنها به بررسی مرجع قرانی بپردازیم، میتوانیم به این نتیجه برسیم که اگر بی احترامی و آزار زنان مسلمان به خاطر حق آزار به زنان بی حجاب، پیش نیاید اجبار پوشش سر هم لازم نیست. یک موضوع جانبی هم این است که یک حدیث از پیامبر اکرم (ص) نقل میشود که البته نمیدانم چه حد معتبر است که ایشان میفرماید: اگر بر امت من سخت نمیشد آنان را به مسواک قبل از هر وضو امر میکردم. این حدیث و روح کلی احکام اسلام (با در نظر داشتن زمان آنها) این را میرساند که اسلام دوست ندارد مسلمانان به خاطر رعایت احکام آن در سختی قرار بگیرند. اما الزام پوشش سر مساله ایست که رعایت آن بسیار دشوار است. معتقدم حفظ عفاف بحثی دیگر است که رعایت آن در دنیای غرب و شرق یک رفتار مثبت و پسندیده شناخته میشود و سخت و دشوار محسوب نمیگردد. در این موضوع، نظر و دیدگاه شما را میخواستم که بدانم و بدانم چه ایرادی میشود به این استدلال وارد آورد؟ دوم : گذشته از قران خواستم به احادیث و روایات رجوع کنم که شاید دریافتی متفاوت از این داشته باشم. اما خیلی در یافتن احادیث مرتبط موفق نبودم و بعلاوه از اعتبار آنان نیز مطلع نیستم. مهمترین روایتی که پیدا کرده ام این است که در خیلی جاها از جمله کتاب آقای مطهری هم به آن اشاره شده: عایشه گوید: روزى اسماء دختر ابوبکر در حالى که لباس هاى نازکى بر تن داشت، نزد رسول خدا آمد. آن حضرت روى از او برگرداند و فرمود: اى اسماء، وقتى دختر به سن بلوغ رسید نباید از بدن او جز این و این (در حالى که به صورت و دستش تا مچ اشاره مى کرد) دیده شود (سنن ابی داود)ا البته احادیث دیگری هم دیده ام که مرجع آنها اصول و فروع کافی است اما نمیدانم که چگونه میشود به اعتبار آنان پی برد؟ مثل این دو حدیث: فضیل بن یسار گوید: از امام صادق (علیه السلام) سوءال کردم، آیا آرنج هاى دست زن، بخشى از زینت اوست که خداوند در قرآن فرموده: زنان زینت خود را آشکار نکنند مگر براى شوهرانشان؟ فرمود: بله و تمام بدن زن غیر از صورت و دست ها تا مچ، از زینت او محسوب مى شود (که باید از نامحرم پوشیده شود) (فروع کافى، ج ۵، ص ۵۲۰)ا. در روایتى رسول خدا (صلى الله علیه وآله) درباره عذاب زنان گناهکار در روز قیامت مى فرماید: …اما زنى که به موى سرش آویزان بود به این دلیل بود که مویش را از نامحرم نمى پوشاند(بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۴۷)ا. شما در مورد ایندو حدیث چه رایی دارید؟ چه قدر معتبرندو قابل استناد؟ سوم : یک مساله دیگر در باب پوشش سر مقاله آقای قابل است. طبق مقاله ایشان، میشود اینطور فهمید که میان علمای اسلام اجماعی وجود ندارد که پوشش سر واجب باشد. بعضی بوده اند که آن را مستحب میدانسته اند و یا عدم ان را مکروه. و آن را یک توصیه میدانسته اند. اگر نتیجه بگیریم که اجماع وجود نداشته راه خیلی باز است برای مطالعه بیشتر. اما نظر شما در باره این نتیجه گیری ایشان در مقاله شان چیست؟ پیشاپیش از وقتی که می گذارید کمال سپاس و تشکر را دارم.

سئوال: اگر نامحرم موی سر را ببیند چه حکمی دارد؟ با توجه به اینکه من اعتقادی به موی سر ندارم ولی به جز مو قسمتهای بدنم را کاملاً می پوشانم لطفاً راهنمایی کنید.ممنون از لطف شما

سئوال: با عرض سلام نگاه به موی زن نامحرم مسلمان، با پوشش بدن در صورتی که مصداق لهو و لعب نباشد و مفسده ای نداشته باشد، برای زن بی حجاب و مردی که به او نگاه می کند چیست؟ مگر حکم صریح حجاب برای زنان پیغمبر نیست؟ و زنان دیگر در این حکم با زنان پیغمبر یکسانند؟

سئوال: با عرض سلام، خانمی هستم ۳۰ساله که در کانادا زندگی‌ می‌کنم. حجاب دارم ولی‌ همسرم با اینکه مسلمانی متعهد است از حجاب داشتن من راضی‌ نیست و مایل است که من حجابم را بردارم، به خاطر دیدگاهی‌ که اینجا نسبت به مسلمانها دارند و مشکلاتی که به خاطر حجاب داشتن من برای ما ایجاد شده است. می خواستم در این خصوص از شما راهنمایی‌ بخواهم. با تشکر

سئوال: حداقل پوشش برای بانوان از نظر شما چقدر است؟ آیا پوشاندن کامل موی سر برای بانوان واجب است؟ آیا این مسئله عرفی است و در جوامع مختلف متفاوت است؟

سؤال: با سلام خدمت مرجع گرانقدر آیت الله بیات زنجانی. سؤالی داشتم که آیا داشتن حجاب کامل برای خانمها در هنگام حواندن قرآن واجب است یا خیر؟

محضر شریف حضرت آیت ا… بیات زنجانی با سلام و آرزوی سلامتی و دوام توفیقات اینجانب چند سالی است که به اتفاق خانواده ام در کانادا زندگی می کنم. حدود ۲-۱ سالی است که در موضوع

حجاب، پوشش و مسائل مربوط به آن

حجاب، پوشش و مسائل مربوط به آن

دفتر مرجع عالیقدر بیات زنجانی Latest سوالات