دفتر مرجع عالیقدر آقای اسدالله بیات زنجانی Latest سوالات

سؤال: محضر مبارک حضرت آیت الله بیات زنجانی سلام علیکم با نگاهی هرچند گذرا به مجموعه کتب ارزشمند فقهی و متون موجود،گرایش فقهای عظام اعم از متقدم و متأخر، به استفاده از اعداد و ارقام را به وضوح آشکار می سازد. بدین معنی که به رغم سر و کار داشتن متون فقهی با مفهوم «عدالت» به مثابه یک مفهوم کیفی، رویکرد فقها در صدور احکام، بسیار کمّی انگارانه به نظر می رسد. همۀ کتب ارزشمند فقهی مملو و مشحون از اعداد و ارقام است. (از جمله؛ تعداد شهود، تعداد تازیانه ها، تعداد قسم خورندگان، مقادیر دیات، حالات مختلف موجود در کتاب قصاص در باب ردّ مازاد دیه و …..) تنها به عنوان یک مثال از مجموعه مثال های بشمار موجود می توان به فرمایش شیخ مفید (ره) در «المقنعه» اشاره کرد با این مضمون که اگر مقتولی بین اراضی دو روستا پیدا شود و قاتلش شناسایی نشود، فاصلۀ محل پیدا شدن جسد تا دو روستا اندازه گیری شده و دیۀ مقتول بر عهدۀ اهالی روستایی است که فاصلۀ آن تا محل کشف جسد کمتر از روستای دیگر باشد. با توجه به این موضوع و وجود نمونه های به واقع پرشمار دیگر، نظر و استدلال حضرتعالی در بیان علت این رویکرد کمّی فقه اسلامی به مسایل و موضوعاتی که لزوماً کمّی نیستند چیست؟ نظر کارشناسانه، تخصصی و ارزشمند جنابعالی راهگشای اینجانب در تدوین مقاله ای با همین موضوع خواهد بود. پیشاپیش از بذل توجه حضرتعالی کمال تشکر و امتنان را به جای می آورم.

بسم الله الرحمن الرحیم با سلام خدمت حضرت آقا ۱- اگر چند نفر زن ومرد در محیطی عمومی (کار و تحصیل و …) به سبب اقتضائات اجتماعی مانند گفت وگو راجع مسائل کاری یا درسی با حفظ موازین شرعی ( رعایت حجاب، عدم مزاح و لمس و …) و به صورتی موجه در عرف گرد هم بیایند آیا فرد مسلمانی که این صحنه را می بیند وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر دارد؟ (در صورتی که اطلاع کاملی از ضرورت گفت و گو و این که بیم گناه می رود یا خیر نداریم.) ۲- اگر افرادی به اجبار اقدام به متفرق کردن کردن آنان و یا جلوگیری از شکل گیری جمعی که با رعایت موازین شرعی و اخلاقی و به دلیل اقتضائات اجتماعی در یک محیط عمومی شکل گرفته اند، به این بهانه که اختلاط غیر ضروری است، کنند، اقدام آنان به لحاظ شرعی چگونه است؟ اساساً آیا چنین حقی برای به لحاظ شرعی برای کسی که مطمئن نیست دلیل شکل گیری جمع چیست، وجود دارد و مصداق سوء ظن نیست؟ ۳- به طور کلی اختلاط زن و مرد فی نفسه حرام است و اگر نیست شرایط آن چگونه است؟