حضرت آیت الله بیات زنجانی ، با درود و خسته نباشید! از محضر آن مرجع عالی‌قدر پرسشی داشتیم درباره‌ی ساب النبی و عملی که از آن به سب النبی یاد می‌شود. هم‌چنین از خدمت آن مرجع گران‌قدر می‌پرسیم که اگر فردی متهم به چنین کاری شود، چه شرایطی را در او بررسی می‌کنند تا این عنوان را به او اطلاق کنند. دیگر این که اگر فردی بدون اشاره به اوحدی از پیامبرها یا ائمه، ناسزایی بگوید، می‌توان اطلاق توهین به پیامبر اسلام از آن برداشت کرد. در صورت سر زدن چنین رفتاری از یک فرد، آیا اسلام راه توبه را برای بازپس‌گیری این گفتار باز گذاشته است؟ اگر به فرض، کسی به چنین اتهامی ، متهم شود و از کرده‌ی خود پشیمان گردد باید هم‌چنان عنوان ساب النبی را داشته باشد؟ حضرت آیت الله ! پرسش دیگری که از خدمت‌تان داریم این است که آیا در نظام قضایی اسلام ، ضابط قضایی می‌تواند در زندگی و حریم شخصی افراد با هدف پیدا کردن جرم تجسس کند و به جستجو برای پیدا کردن موضوعاتی که ضاله یا مظله تشخیص داده شده‌اند بپردازد و سپس افراد را با ادله‌ی مکشوفه محکوم نمایند. به عبارت روشن‌تر آیا می‌توان با هدف کشف جرم‌هایی مانند شرب خمر، ارتباط با نامحرم، بازی با پاسور، با گوش دادن به موسیقی لهو به تجسس در حریم شخصی و زندگی خصوصی مردم بپردازند؟ نظر حضرت‌عالی در این باره چیست؟ از این که به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهید بی‌اندازه سپاسگذاریم. سازمان مدارای جهانی درامن، اسلو

پاسخ:

با سلام و تحیت؛

پاسخ سؤالات ارسالی نیازمند توضیحاتی ست که به شرح زیر بدانها پرداخته می شود:

الف) در صورتی که سب به معنی فحش و ناسزا به پیامبران الهی و ائمه(ع) به اثبات برسد، مطابق احکام فقهی برگرفته از روایات اسلامی، شخص سب کننده -اگر شرایط آن ثابت شود- مجازات خواهد شد.

ب) اثبات این عنوان در نزد حاکم شرع جامع شرایط از دو طریق ممکن است: ۱- شهادت دو مرد عادل ۲-اعتراف و اصرار فرد در محکمه جامع شرایط

ج) شهادت طبعاً در مواردی حجت است که گواهان علاوه بر عدالت، اهل تشخیص هم باشند و اعتراف، در صورتی حجت است که اقرار کننده در حالت عادی و طبیعی بوده و از روی عصبانیت، ترس، ارعاب یا تهدید دست به اعتراف نزده باشد؛ بنابراین اگر ثابت شود فرد عصبانی بوده یا به دلیل شرب خمر و مانند آن، در حالت طبیعی نبوده -یعنی سب او از روی قصد نبوده -یا به دلیل تهدید اعتراف کرده، اعترافش وجاهت شرعی، قانونی و حقوقی نخواهد داشت.

د) به دلیل اینکه ادله توبه عام است و شامل مورد سؤال هم می شود، در صورتی که فرد توبه کند و با توبه خود نشان دهد که از کار صورت گرفته نادم و پشیمان بوده، حکم سب جاری نخواهد شد.

هـ) مطابق نص قرآن کریم، تجسس حرام و جزء گناهان کبیره است و مطابق قوانین قضائی اسلام، مداخله در امور شخصی افراد بدون اجازه آنان، ممنوع بوده و با افراد متخلف برخورد قضایی خواهد شد؛ بنابراین تجسس در زندگی خصوصی افراد جایز نبوده و توجیه هم ندارد و به همین دلیل استناد به مدارک برگرفته از این نوع اقدامات، مادامی که خود فرد بدانها اعتراف نکرده و یا دو شاهد عادل بدان شهادت نداده اند مستند نبوده و حجیت ندارد.

در پایان توجه به این نکته لازم است که عنوان ساب النبی زمانی محقق می شود که سب، از روی علم، قصد و اختیار باشد؛ در غیر اینصورت موضوع حکم محقق نمی شود.